ZÜLFÜ LİVANELİ: Azgelişmişlik

Avrupa’dan ya da Amerika’dan dönen her köşe yazarı klişeleşmiş bir soru sorar: “Biz neden onlar gibi olamıyoruz? Neyimiz eksik?” Yerinde bir sorudur bu! Yalnızca seyahat dönüşlerinde değil, sürekli sorulması ve gündemde tutulması gerekir!

Türkiye büyük bir imparatorluğun mirasçısı. Dünyadaki bütün büyük imparatorluklar günümüze damgasını vuran devletlere dönüştü. Bir zamanlar Britanya, Rusya, Fransa, Roma, Japonya, Çin imparatorluklarıyla karşılaştırılan Osmanlı, 20. yüzyılda küme düşmüş, bazen üçüncü dünya, bazen de gelişmekte olan ülkeler kategorisinde anılmıştır. Bu duruma düşmüş hiçbir imparatorluk yoktur.

***



Oysa Misak-ı Milli sınırları içinde kalan Türkiye, dünyanın en güzel denizlerine 8 bin kilometre kıyısı olan, müthiş tarihi birikime sahip, olağanüstü bir ülkedir. Biraz deli dolu sayılabilecek kadar enerjik olan genç nüfusu da cabası...

Peki neden azgelişmişlik çemberini bir türlü kıramıyoruz? Neyimiz eksik?

***



Bizde eksik olan, kültüre, bilime saygı göstermemek ve can’ın kutsallığını kabul etmemektir. Azgelişmişlik ülkede değil, kafaların içinde... Sanki herkesin beynine bir azgelişmişlik kilidi takılmış. Bir anahtarla o kilidi açabilseniz, ülke kanatlanıp gidecek.

Ne var ki, bu iş o kadar olmuyor: Tarihsel tortular, bilinçaltında yer etmiş tabular, korkular, ezeli Türk kıskançlığı ve kültür düşmanlığı Türkiye’yi bir cadı kazanına çeviriyor.

***



“Onlar” gibi olabilmek için “onlar” gibi düşünebilmek gerekir. Onların bu düşünce düzeyine varabilmeleri ise yüzyıllarca süren bir felsefe ve kültür çabasının sonunda şekillenmiş.

Düşünce, kültürden türer. Kültürün beslediği düşünce ise üretime dönüşür. Gelişmiş ülkelerin sadece tüketimini, teknolojik seviyesini ve refahını görmek, meyvelere gözünü dikerek ağacı görmemek demektir. Ağaç, kültürdür.

Ve kültür yarım yamalak eğitim verilen okullardan alınan bir belge değil, bir halkın tarihini kapsayan ve o halkın insanlık tarihi içindeki yerini belirleyen varoluş biçimidir.

Bunu da düşünürler, bilim adamları, sanatçılar, kısacası kültür adamları yorumlar.



ZÜLFÜ LİVANELİ